Yerel yerleştirme nedir sorusu, Liselere Geçiş Sistemi (LGS) kapsamında her yıl binlerce öğrenci ve veli tarafından araştırılıyor. LGS tercih sürecinde kritik bir role sahip olan yerel yerleştirme sistemi, öğrencilerin lise eğitimine adım atmalarında doğrudan etkili oluyor1.
Merkezi yerleştirme nedir ve yerel yerleştirme arasındaki fark nedir? LGS tercihleri nasıl yapılır ve hangi kurallar geçerlidir? Bu sistemde OBP nedir ve nasıl hesaplanır? 2025 yılı itibarıyla, tüm LGS’ye giren öğrenciler öncelikle yerel yerleştirme tercihi yapmak zorundadır2. Bu nedenle sistemi detaylıca anlamak, doğru tercih yapabilmek için büyük önem taşıyor.
Peki siz de çocuğunuz için en doğru tercih stratejisini belirlemek istiyor musunuz? Yerel yerleştirmede açıkta kalmak riskini nasıl minimuma indirebilirsiniz? Bu yazımızda tüm detayları ile açıklayacağız.
Yerel Yerleştirme Sistemi ve Temel Özellikleri
Yerel Yerleştirme Nedir ve Nasıl Çalışır?
Yerel yerleştirme, öğrencilerin ikamet adreslerine göre kayıt alanlarında yer alan okullara, ortaöğretim başarı puanları (OBP) üstünlüğü ve diğer kriterler doğrultusunda yerleştirildiği sistemdir. Bu sistem, 2005 yılından itibaren uygulanmakta olan ve eğitimde sürekliliği sağlamayı hedefleyen bir yerleştirme yöntemidir.
Yerel yerleştirme nasıl yapılır sorusunun cevabı oldukça nettir: İl ve ilçe milli eğitim müdürlükleri, coğrafi bütünlük esasına dayalı olarak öğrenci sayısı, okul türü, kontenjan ve donanımı göz önünde bulundurarak ortaokullar ve liseleri birbirleriyle eşleştirmektedir. Bu eşleştirme sonucunda kayıt alanları oluşturulmaktadır.
Sistemin temel işleyişi şu şekildedir:
- Öğrenciler öncelikle kendi kayıt alanlarındaki okulları tercih eder
- Komşu kayıt alanı nedir sorusuna yanıt olarak, bu alanlar kayıt alanına komşu bölgeleri ifade eder
- Son olarak “diğer” kategorisinde il içi ve il dışı diğer alanlar yer alır
LGS Tercih Ekranındaki Renk Kodlamaları
Yeşil alan kırmızı alan nedir LGS tercihi yapanların sıkça sorduğu sorudur. LGS tercih ekranındaki renk kodlamaları, öğrencilerin yerleşme önceliklerini belirlemede kritik öneme sahiptir:
- Yeşil Renk (Kayıt Alanı): Öğrencinin ikamet adresine göre bulunduğu kayıt alanındaki okulları gösterir
- Mavi Renk (Komşu Kayıt Alanı): İkamet adresine göre komşu kayıt alanında yer alan okulları belirtir
- Kırmızı Renk (Diğer Alanlar): Kayıt ve komşu kayıt alanı dışındaki il içi diğer alanlar ile il dışı okulları gösterir
Bu renk sistemi, öğrencilerin yerleşme şanslarını önceden tahmin edebilmelerine yardımcı olmaktadır. Yeşil alandaki okullara yerleşme şansı en yüksekken, kırmızı alandakilere yerleşme ihtimali oldukça düşüktür.
Yerel Yerleştirme Kriterleri ve OBP Sistemi
OBP Nedir ve Nasıl Hesaplanır?
OBP nedir sorusu, yerel yerleştirme sisteminin en temel kavramlarından biridir. OBP puanı hesaplama işlemi, öğrencilerin 6., 7. ve 8. sınıf yıl sonu başarı puanlarının aritmetik ortalaması alınarak yapılmaktadır.
OBP hesaplama formülü:
- 6. sınıf YBP × %30 + 7. sınıf YBP × %30 + 8. sınıf YBP × %40 = OBP
OBP puanı en son kaçıncı öğrenciyi alıyor sorusu ise her okul için ayrı ayrı belirlenmektedir. Örneğin, bir Anadolu Lisesi’nin 2024 yılındaki en düşük OBP’si 85,50 ise, bu okula yerleşebilmek için öğrencinin OBP’si minimum bu puan olmalıdır.
OBP’nin LGS puanına etkisi konusunda önemli bir not: LGS puanına okul puanı ekleniyor mu sorusunun yanıtı hayırdır. OBP sadece yerel yerleştirmede ve eşitlik durumlarında kullanılmaktadır.
Yerel Yerleştirme Kriterleri Nelerdir?
Yerel yerleştirme kriterleri nelerdir sorusuna detaylı yanıt vermek gerekirse, yerleştirme aşağıdaki sıraya göre yapılmaktadır11:
- İkamet Alanı Önceliği: Kayıt alanı > Komşu kayıt alanı > Diğer alanlar
- OBP Üstünlüğü: Yüksek OBP’ye sahip öğrenciler öncelikli
- Özürsüz Devamsızlık: 8. sınıftaki devamsızlık günü sayısının azlığı
- YBP Üstünlüğü: Sırasıyla 8., 7. ve 6. sınıf yıl sonu başarı puanları
- Tercih Önceliği: Aynı okulu daha üst sırada tercih edenler öncelikli
- Doğum Tarihi: Yaşı küçük olan öğrenci öncelikli
Bu kriterler sayesinde aynı okulu tercih eden öğrenciler arasında adil bir sıralama yapılabilmektedir.
LGS Tercih Süreci ve Stratejileri
LGS Tercihleri Nasıl Yapılır?
LGS tercihleri nasıl yapılır sorusunun yanıtı, e-okul LGS tercih sistemi üzerinden gerçekleştirilen adımları içerir. Tercih süreci şu şekilde işlemektedir:
Yerel Yerleştirme Tercih Hakları:
- En fazla 5 okul tercih edilebilir
- İlk 3 tercih mutlaka kayıt alanından seçilmelidir
- Aynı okul türünden maksimum 3 okul yazılabilir
- Yerel yerleştirme zorunlu mu sorusunun cevabı evet’tir – tüm öğrenciler yapmak zorundadır
e-okul LGS tercih sistemi üzerinden tercih yapma adımları:
- https://e-okul.meb.gov.tr adresine giriş yapın
- Öğrenci TC kimlik numarası ve okul numarasını girin
- Yerel yerleştirme ekranından tercihlerinizi yapın
- Tercihlerinizi kaydedin ve okul müdürlüğünden onaylattırın
LGS Tercih Robotu ve Yardımcı Araçlar
LGS tercih robotu öğrenciler için büyük kolaylık sağlayan dijital araçlardır. Bu robotlar sayesinde:
- Geçmiş yılların taban puanları incelenebilir
- Yüzdelik dilimlere göre okul önerileri alınabilir
- OBP ile tercih edilebilecek okullar listelenir
ESEP platformu giriş üzerinden de bu araçlara erişim mümkündür. Milli Eğitim Bakanlığı’nın resmi tercih robotu, öğrencilerin il, ilçe, okul türü ve puan aralığına göre filtreleme yapabilmelerini sağlar.
Tercih robotu kullanırken dikkat edilmesi gerekenler:
- Robot sonuçları kesin değil, sadece yönlendiricidir
- Güncel verilerin kullanıldığından emin olun
- Farklı senaryoları değerlendirin
Merkezi ve Yerel Yerleştirme Arasındaki Farklar
Merkezi Yerleştirme Nedir?
Merkezi yerleştirme nedir sorusu, LGS sisteminin ikinci ayağını oluşturur. Merkezi yerleştirme, sınav puanı ile öğrenci alan fen liseleri, sosyal bilimler liseleri, proje okulları ve Anadolu teknik programlarına yapılan yerleştirmedir. Bu sistemde öğrenciler LGS başarı sırasına göre yerleştirilir.
Merkezi ve yerel yerleştirme arasındaki fark şu şekildedir:
| Kriter | Merkezi Yerleştirme | Yerel Yerleştirme |
|---|---|---|
| Temel Ölçüt | LGS Puanı | OBP + İkamet Adresi |
| Tercih Sayısı | 10 Okul | 5 Okul |
| Coğrafi Sınır | Türkiye Geneli | İl/İlçe Bazlı |
| Öncelik Sırası | 1. Sırada | 2. Sırada |
| Zorunluluk | İsteğe Bağlı | Zorunlu |
Nitelikli Okullar ve Alan Liseleri
Yerel yerleştirme ile alan liseler ve nitelikli okullar kavramları sıkça karıştırılmaktadır. Yerel yerleştirme kapsamındaki okullar genellikle:
- Genel Anadolu Liseleri
- Anadolu İmam Hatip Liseleri
- Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri
- Çok Programlı Anadolu Liseleridir
Nitelikli okullar ise genellikle merkezi sınavla öğrenci alan okullardır. Bu okulların listesi her yıl MEB tarafından güncellenmektedir. 2024 yılında Türkiye genelinde en yüksek puanlı okullar arasında İstanbul Erkek Lisesi, Galatasaray Lisesi ve Kabataş Erkek Lisesi yer almaktadır.
LGS Nakil İşlemleri ve Özel Durumlar
LGS Nakil İşlemleri Nasıl Yapılır?
LGS nakil işlemleri, yerleştirme sonuçlarından memnun olmayan öğrenciler için ikinci bir şans sunmaktadır. LGS 1. nakil dönemi genellikle Ağustos ayında gerçekleştirilmektedir.
Nakil başvuru süreci:
- e-Devlet üzerinden başvuru: https://www.turkiye.gov.tr/meb-ogrenci-nakil-islemi adresinden
- Okul müdürlüğüne şahsen başvuru: Dilekçe ile başvuru yapılabilir
- Değerlendirme kriterleri: Boş kontenjan, OBP/LGS puanı, tercih önceliği
Yerel yerleştirmede açıkta kalmak durumunda:
- İl/ilçe öğrenci yerleştirme komisyonları devreye girer
- Boş kontenjanlara göre yerleştirme yapılır
- Açık öğretim lisesi seçeneği sunulur
Veli İzin Belgesi ve Diğer Gereklilikler
LGS tercih sürecinde dikkat edilmesi gereken önemli hususlar:
- eTwinning veli izin belgesi gibi özel program başvurularında ek belgeler gerekli
- İkametgah adresi değişiklikleri tercih döneminden önce yapılmalı
- Tercihler mutlaka okul müdürlüğünden onaylatılmalıdır.
LGS ikametgah adresi değişikliği yapılacaksa, bunun e-okul sisteminde güncellenmesi için 2-3 gün süre gerektiği unutulmamalıdır.
Sonuç
Yerel yerleştirme nedir sorusundan başlayarak, LGS sisteminin bu kritik bileşenini detaylı olarak inceledik. Yerel yerleştirme, öğrencilerin ikamet adreslerine göre kayıt alanlarındaki okullara, OBP puanı hesaplama ve diğer kriterler doğrultusunda yerleştirildiği adil bir sistemdir.
LGS tercihleri nasıl yapılır konusunda öğrendiğimiz temel kurallar: ilk 3 tercih kayıt alanından olmak zorunda, maksimum 5 tercih yapılabilir ve aynı türden en fazla 3 okul seçilebilir. Yerel yerleştirme zorunlu mu sorusunun cevabı evet olup, tüm öğrenciler bu tercihi yapmak zorundadır.
Merkezi ve yerel yerleştirme arasındaki farkları anlayarak, LGS tercih robotu gibi yardımcı araçları kullanarak ve e-okul LGS tercih sistemini doğru şekilde yöneterek başarılı bir tercih süreci geçirebilirsiniz. Yerel yerleştirmede açıkta kalmak istemeyen öğrenciler, stratejik tercih yapmalı ve LGS nakil işlemleri seçeneğini de göz önünde bulundurmalıdır.
Siz de çocuğunuzun tercih sürecinde hangi stratejileri uygulamayı planlıyorsunuz? Yerel yerleştirme ile alan liselerden hangilerini öncelikli olarak düşünüyorsunuz? Deneyimlerinizi ve sorularınızı yorumlarda paylaşarak diğer velilere yardımcı olabilirsiniz.